Immuunprocessen

Immuunprocessen verwijzen naar de fysiologische functies van het immuunsysteem die bepalen wat als lijfvreemd wordt herkend en hoe het lichaam reageert om schadelijke invloeden kwijt te raken. Het immuunsysteem bestaat uit twee hoofdcomponenten: de innante (naturale) afweer en de verworven afweer. Samen beschermen ze tegen infecties, verwijderen beschadigde cellen en helpen bij weefselherstel, terwijl ze de eigen weefsels zoveel mogelijk met rust laten.

Innate immuunresponsen bieden snelle, but niet specifike bescherming. Ze maken gebruik van fysieke barrière zoals huid en slijmvliezen, en van cellen als neutrofielen, macrofagen en dendritische cellen. Ook het complement-systeem speelt een rol. Bij infectie komen ontstekingsmediatoren vrij die bloedvaten verwijden en andere immuuncellen aantrekken. Dendritische cellen spelen een sleutelrol door antigenen te presenteren aan cellen van het adaptieve immuunsysteem.

Adaptieve immuunresponsen zijn specifiek en geheugenrijk. Antigeenpresentatie via MHC-molculen activeert T-cellen: CD8+ T-cellen geven cytotoxische respons tegen geïnfecteerde cellen, en CD4+ T-cellen helpen bij het antilichaam- en celmatig gericht te reageren. B-cellen produceren antilichamen met behulp van T-celondersteuning; deze антigenenbinding neutraliseert pathogenen en markeert ze voor verwijdering. Na afloop ontstaan geheugencellen die bij herhaalde blootstelling sneller en sterker reageren.

Regulatie en tolerance voorkomen ongecontroleerde ontsteking en autoimmuniteit. Centrale en perifere tolerantie beschermen tegen reacties tegen eigen weefsels. Klinisch relevante onderwerpen zijn immunodeficiënties, allergieën, auto-immuunziekten en transplantatieimmunologie; vaccinatie werkt door geheugenresponsen op te bouwen zonder ziekteverwekkers volledig te veroorzaken.