woestijnen

Woestijnen zijn gebieden met een extreem droog klimaat waarin neerslag schaars is en verdamping hoog. Een gangbare definitie stelt dat de jaarlijkse neerslag meestal minder dan 250 millimeter bedraagt. De combinatie van weinig regen en veel verdamping veroorzaakt lange droogteperiodes en grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht.

Er bestaan hete en koude woestijnen. Hete woestijnen zoals de Sahara en delen van de Arabische en Australische regio kenmerken zich door extreem hoge dagtemperaturen; koude woestijnen zoals de Gobi en delen van Noord-Amerika kennen grote temperatuurverschillen en doorgaans lagere neerslag. De klimatologie varieert per gebied, maar droogte en windsnelheid spelen een belangrijke rol.

Woestijnen ontstaan door factoren zoals subtropische hogedrukcircuits die vochtige lucht blokkeren, gebergtevorming die neerslag afvangt en, in sommige regio’s, koude zeeën die condensatie verminderen. Landschappen variëren van duinen en zoutvlaktes tot rots- en plateaulandschappen; bodems zijn vaak aridisols met weinig organische stof en beperkte vochtretentie.

Flora en fauna zijn aangepast aan watertekort: planten slaan water op, hebben diepe of verspreide wortels en beperken bladoppervlak; dieren vertonen nachtelijk of seizoensgebonden gedrag om uitdroging te voorkomen. Desondanks kunnen woestijnecosystemen kwetsbaar zijn voor verstoring en klimaatverandering.

Mensen wonen en werken in woestijnen met waterbeheer en veeteelt, en de landschappen leveren mineralen, energie en toeristische waarde. Belangrijke bedreigingen zijn droogte, overbegrazing, bodemdegradatie, overmatig watergebruik en klimaatverandering. Bescherming en duurzaam landgebruik zijn essentieel voor behoud van biodiversiteit en van menselijke activiteiten in deze regio’s.