verspreide

Verspreide is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en deelwoord, afgeleid van het werkwoord verspreiden. Het woord betekent ongeveer “uit elkaar verspreid over een gebied” of “niet geconcentreerd”. Het wordt gebruikt om aan te geven hoe in ruimte of tijd een hoeveelheid of populatie is verdeeld. In wetenschappelijke, geografische en ecologische contexten komt verspreide vaak voor in termen als verspreide populaties, verspreide bebouwing of verspreide sensoren.

Het gebruik is meestal attributief, dat wil zeggen vóór het zelfstandig naamwoord. Voorbeelden zijn verspreide populatie, verspreide bebouwing of verspreide sensoren. In predicatieve functie, als het werkwoordelijk werkwoordverkleinende vorm, heeft men doorgaans de vorm verspreid: bijvoorbeeld “de bevolking is verspreid” of “de sensoren zijn verspreid geplaatst”. Daarmee verschuift de nadruk van de beschrijving van de toestand naar de toestand zelf zonder de -e-eindiging in de koppels.

Etymologisch gezien is verspriede afgeleid van verspreiden, met het voorvoegsel ver- en het werkwoord dat de betekenis van “uit elkaar spreiden” aanduidt. Het woord wordt vaak gebruikt in combinatie met termen uit geografie, ecologie, stedenbouw, en data-analyse om patronen van distributie te beschrijven. Synoniemen zijn verspreid, uitgestrooid, of gespreid, afhankelijk van de context.

Zie ook termen als spreiding en verspreiding, die bredere concepten van distributie en concentratie beschrijven.