vochtretentie

Vochtretentie, vaak oedeem genoemd, is de ophoping van overtollig vocht in het interstitieel weefsel of in lichaamsholten. Het kan lokaal voorkomen, bijvoorbeeld in de benen en enkels, of gegeneraliseerd zijn. De oorzaak ligt meestal in een disbalans tussen de filtratie van vloeistof uit de haarvaten en de afvoer via de lymfevaten, of in aandoeningen van hart, lever of nieren.

Oorzaken variëren van tijdelijk tot chronisch. Langdurig staan, warm weer of hoog zoutgebruik kunnen vochtretentie veroorzaken, maar vaker gaat het om onderliggende aandoeningen zoals hartfalen, levercirrose, chronische nierziekte, veneuze insufficiëntie of lymfoedeem. Sommige medicijnen (bijv. calciumantagonisten, NSAID’s) en zwangerschap kunnen bijdragen.

Symptomen en typen: het belangrijkste symptoom is zwelling, vooral in benen en enkels, maar ook in armen of het gezicht. Zwelling kan pitting zijn (een indruk achterlaat) of niet-pitting, afhankelijk van de oorzaak. Ook gewichtstoename, huidspanning en beperkte mobiliteit komen voor.

Diagnose: gebaseerd op lichamelijk onderzoek en medische voorgeschiedenis. Aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn, zoals duplex-echo van de ledematen, echocardiografie bij vermoeden van hartfalen en bloed- of urineonderzoek om nier- en leverfuncties te controleren.

Behandeling en leefstijl: gericht op de onderliggende oorzaak. Mogelijke maatregelen zijn compressie, elevatie van de ledematen, regelmatige beweging en beperking van zoutinname. Diuretica kunnen in sommige gevallen onder medisch toezicht worden gebruikt; lymfoedeem kan baat hebben bij manuele lymfedrainage en gespecialiseerde fysiotherapie.

Wanneer naar de huisarts: plotselinge, hevige of eenzijdige zwelling, pijn, kortademigheid, koorts of snelle gewichtstoename vereist medische evaluatie. Voorkomen gebeurt met een gezonde leefstijl en behandeling van onderliggende aandoeningen.

---