bodems

Bodem is de bovenste laag van de lithosfeer die door langzame verwering van gesteente en door biologische activiteit wordt gevormd. Ze bevat mineralen, organische stof (humus), water en lucht en vormt een cruciale bron van voedingsstoffen voor planten. Bodem vormt zich onder invloed van klimaat, reliëf, organismen en tijd en beïnvloedt tal van functies in ecosystemen en op het gebied van landbouw en bouw.

De samenstelling en structuur van bodem bestaan uit een minerale fractie, organische stof en levende organismen, verzegeld met water en lucht in de poriën. Bodems beschikken over horizonten die door processen van pedogenese ontstaan: O-horizont met afgestorven organisch materiaal, A-horizont met verweerde mineralen en humus, E-horizont (uitspoeling) bij sommige bodems, B-horizont met accumulatie van verarde stof, en C-horizont als onbewerkte ondergrond. De textuur bepaalt hoe water vasthoudt en door de bodem stroomt; zand, leem en klei vormen samen de basis voor zandige, leemachtige of kleiige bodems.

Bodem vervult essentiële functies: plantengroei en voedselproductie leveren, wateropslag en filtratie, koolstofopslag en klimaatregulatie, leefomgeving voor hele biotische gemeenschappen, en bij sommige toepassingen als bouw- of engineeringmateriaal. De kwaliteit van een bodem hangt af van de waterafvoer, zoals zandige bodems sneller uitdrogen, kleibodems beter vocht vasthouden maar minder draineren, en veenbodems vaak kwetsbaar voor afbraak bij drainage.

Soorten bodems worden vaak naar textuur onderscheiden (zandbodem, leembodem, kleibodem) en naar kenmerken zoals veenbodems en kalkbodems. Behandelingsmaatregelen zoals organische stof bijmenging, gewasrotatie, minimale bodembewerking en erosiebestrijding dragen bij aan duurzaam bodembeheer en behoud van bodemfunctie.

---