veenbodems

Veenbodems zijn organische bodems die voornamelijk bestaan uit veen, opgebouwd uit plantaardig materiaal zoals mos, riet en heide. Ze vormen zich in vochtige, zuurstofarme omstandigheden waarin de afbraak van plantenresten beperkt is, waardoor een aanscherping van organische stof ontstaat. De veenlaag kan lang ontwikkeld zijn en gelegentlich diepe afzettingen bevatten.

Kenmerken van veenbodems zijn een hoge wateropslag, zure tot matig zure pH, en een hoog aandeel organische stof met relatief weinig mineralen. Door drainage daalt het waterpeil en vindt oxidatie van het veen plaats, wat leidt tot bodemdaling (subsidentie) en verhoogde uitstoot van CO2 en soms methaan. Deze gevoeligheid voor hydrologie maakt veenbodems kwetsbaar voor veranderingen in waterbeheer en klimaat.

Verbreiding: veenbodems komen vooral voor in Noordwest-Europa, onder koel, nat klimaat en op plaatsen met snelle neerslag, zoals delen van Nederland, Duitsland, Scandinavië en het Verenigd Koninkrijk. Ze ontstaan in moerassen, natte heidevelden en andere veenrijke gebieden.

Historisch gebruik en milieuproblematiek: veenwinning en drainage zijn historisch belangrijke activiteiten die hebben bijgedragen aan landbouw en brandstoffen, maar leidden tot aanzienlijke veenafbraak, bodemdaling en uitstoot van broeikasgassen. Daarom ligt tegenwoordig de nadruk op behoud en herstel van veenbodems.

Classificatie: internationaal vallen veenbodems onder Histosols of andere organische bodems; in de Nederlandse bodemkunde worden ze meestal aangeduid als veenbodems binnen het kader van peat soils.