broeikasgassen

Broeikasgassen zijn gassen in de aardatmosfeer die infrarode straling van het aardoppervlak absorberen en zo het natuurlijke broeikaseffect versterken. Daardoor blijft warmte beter vastzitten in de lagere atmosfeer en op het aardoppervlak, wat een regulerend effect heeft op de temperatuur van de planeet. De mate waarin dit gebeurt, hangt af van de concentraties en eigenschappen van de verschillende gassen.

De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp (H2O), kooldioxide (CO2), methaan (CH4), distikstofoxide of lachgas (N2O) en troposferisch ozon (O3). Daarnaast spelen fluorhoudende gassen zoals CFK’s (chlorofluorkoolwaterstoffen), HFK’s (fluorkoolwaterstoffen), PFK’s (perfluorkoolwaterstoffen) en SF6 een significante rol. Waterdamp is het meest overvloedig, maar zijn hoeveelheid hangt sterk af van de temperatuur. CO2, CH4 en N2O komen vooral door menselijke activiteiten voort, zoals verbranding van fossiele brandstoffen, industrie, landbouw en ontbossing. Deze gassen kunnen ook lang blijven bestaan en dragen langdurig bij aan het broeikaseffect.

Bronnen en tijdschalen variëren: waterdamp blijft relatief kort in de atmosfeer en reageert op temperatuur. CO2 kan eeuwen tot millennia in de lucht blijven, methaan wordt meestal voor een decennium tot enkele decennia aangetroffen, en N2O leeft tientallen tot ruim honderd jaar. Fluorhoudende gassen kunnen afhankelijk van soort en toepassing eveneens lange perioden in de atmosfeer blijven.

Impact en beleid: toenemende broeikasgassen leiden tot klimaatverandering, met opwarming, veranderingen in neerslagpatronen, zeeniveau stijging en ecosystemen onder druk. Beoordeling gebeurt via concepten als radiatieve forcering en globale warming potential. Beleid richt zich op het terugdringen van uitstoot, energietransitie, efficiëntie, koolstofopslag en internationale afspraken zoals het Parijsakkoord, ondersteund door meetnetten en monitoring.