beschikken

Beschikken is een Nederlands werkwoord met twee hoofdsens: het hebben van iets tot iemands beschikking en het uitvaardigen van een formeel besluit. In de eerste betekenis gaat het om controle, gebruik of beschikbaarheid: iemand beschikt over middelen, over een auto of over bevoegdheden. Veel voorkomende uitdrukkingen zijn beschikken over iets en in iemands (tot iemands) beschikking staan. Voorbeelden: De organisatie beschikt over voldoende budget; De auto staat tot jouw beschikking.

In de tweede betekenis verwijst beschikken naar een officieel besluit of bevel van een bevoegde autoriteit, zoals een overheidsorgaan of rechtbank. Een dergelijke beschikking heeft rechtsgevolgen voor betrokkene(n) en is vaak vatbaar voor bezwaar of beroep. Voorbeelden: De gemeente heeft een beschikking afgegeven over de bouwvergunning; De rechtbank heeft een voorlopige beschikking getroffen. In juridische teksten en administratieve besluiten is de term gebruikelijker dan in alledaags taalgebruik.

Verschil met beslissen: beslissen is een algemene werkwoordsvorm voor het nemen van een besluit. Beschikken verwijst doorgaans naar een besluit met formele, rechtsgevolgen dat door een bevoegd orgaan is uitgevaardigd. Het is mogelijk dat een gemeente beslist over een zaak en vervolgens een beschikking uitreikt om die beslissing concreet te maken.

Zie ook termen zijn onder meer beschikking (het zelfstandige naamwoord) en beslissen. Beschikking en beschikbaarheid spelen vaak samen in administratieve en juridische contexten.