trombose

Trombose is het ontstaan van een bloedstolsel (trombus) in een bloedvat, waardoor de bloedstroom mogelijk wordt belemmerd of geblokkeerd. Het kan zowel in aderen als in slagaders voorkomen.

Er zijn twee hoofdcategorieën: veneuze trombose en arteriële trombose. Veneuze trombose komt vaak voor als diepe veneuze trombose (DVT) in de benen of bekken; arteriële trombose kan leiden tot een hartaanval of beroerte. Een veelvoorkomend gevolg van DVT is longembolie, waarbij stolsel in de longen belandt en de bloedtoevoer naar de longen belemmert.

Oorzaken en risicofactoren hangen samen met Virchow’s triade: bloedstasis, beschadiging van het endotheel (wand van de bloedvaten) en verhoogde neiging tot stolvorming (hypercoagulabiliteit). Risicofactoren zijn immobilisatie, chirurgie of trauma, kanker, zwangerschap en de periode na de bevalling, anticonceptie of hormoontherapie, genetische trombofilie, obesitas, roken en ouderdom.

Symptomen en diagnose hangen af van de locatie. DVT geeft meestal pijn, zwelling en roodheid of warmte aan het aangedane been. Een longembolie kan plotselinge kortademigheid, pijn op de borst en snelle ademhaling veroorzaken. Diagnostiek omvat onder meer bloedonderzoek (D-dimeer) en beeldvorming zoals duplex-ultrasound voor DVT, en CT-scan of MRI voor een longembolie. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn.

Behandeling bestaat uit antistollingsmiddelen (anticoagulantia) zoals heparine en directe orale anticoagulantia, mogelijk ondersteuning met compressie en vaak mobilisatie. In ernstige gevallen kan trombolyse of mechanische verwijdering van het stolsel worden overwogen. De duur en aard van de behandeling hangen af van de locatie, oorzaak en het recidiverisico.

Complicaties zijn onder meer longembolie, posttrombotisch syndroom en chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie. Preventie richt zich op beweging, hydratatie, beencompressie waar nodig en het gereduceerd houden van bijkomende risicofactoren; na chirurgie kan prophylactische anticoagulantia worden ingezet.