tandenbederf

Tandenbederf, ook wel cariës genoemd, is een ziekte van het tandweefsel die optreedt door acidogene aantasting van het hard tandoppervlak als gevolg van plakvorming en suikerconsumptie. Het proces verloopt via een biofilm van ziekteverwekkende bacteriën op het tandoppervlak.

De oorzaak ligt in een plaklaag van bacteriën (biofilm) op de tanden, met cariogene soorten zoals Streptococcus mutans en Lactobacillus. Bij aanwezigheid van fermentabele suikers produceren deze micro-organismen zuren die het tandoppervlak (hydroxyapatiet) demineraliseren. De demijnalisatie gaat gepaard met een daling van de mondpH; bij pH rond 5,5 begint mineralen uit het glazuur en dentine te verdwijnen. In de beginfase ontstaan witte vlekken; na uitgroei kan cavitatie ontstaan.

Symptomen variëren. In vroeg stadium kan de caries asymptomatisch zijn, terwijl gevorderde cariës pijn bij warm of koud, gevoeligheid en zichtbare gaatjes kan veroorzaken. Ernstigere caries kunnen leiden tot pulpaontsteking, abces en mogelijk tandverlies.

Diagnose gebeurt door klinisch onderzoek en röntgenfoto’s; tekenen zijn caviteiten, witte vlekken en verkleuringen. Behandeling hangt af van de ernst: in vroeg stadium kan remineralisatie worden gestimuleerd met topische fluoride of fissuurverzegeling. Bij cavitaire lesies worden restauraties toegepast, bijvoorbeeld met composiet of glas-ionomeer. Diepere caries kunnen wortelkanaalbehandeling of extractie vereisen.

Preventie omvat goede mondhygiëne, regelmatige tandartsbezoeken, fluoridegebruik, preventieve sealants en beperking van suikerinname. Ook het bevorderen van speekselproductie en algemene gezonde leefstijl spelen een rol.

Carie is een van de meest voorkomende chronische aandoeningen wereldwijd en treft vooral kinderen en mensen uit lagere sociaaleconomische groepen; tijdige preventie verlaagt complicaties en kosten.