overgeven

Overgeven is het proces waarbij de inhoud van de maag via de mond wordt uitgespuwd. Het gebeurt door een gecoördineerde activiteit van maag- en slokdarmspieren, ademhaling en buikspieren, aangestuurd door het braakcentrum in de hersenen. Vaak gaat het gepaard met misselijkheid, speekselvloed en duizeligheid. In veel gevallen is het een reactie op een tijdelijke prikkel, maar het kan ook een symptoom zijn van onderliggende aandoeningen.

Oorzaken van overgeven zijn uiteenlopend. Voorbeelden zijn gastro-enteritis of andere maag-darminfecties, voedselvergiftiging, reizigersziekte, zwangerschap (hyperemesis gravidarum), bijwerkingen van medicijnen of alcohol-, drugs- en gifstoffen, migraine, trauma aan hoofd of nek en metabole stoornissen. Soms is overgeven een gevolg van sterke pijn, angst of stress. De ernst en duur variëren, van kortdurend tot chronisch.

Symptomen die vaak samen met overgeven voorkomen zijn misselijkheid, buikpijn, duizeligheid, droging van de mond en een verminderde eetlust. Bij langdurig braken kunnen elektrolytenstoornissen en uitdroging ontstaan en in zeldzamere gevallen kan aspiratie van maaginhoud optreden.

Diagnose is meestal klinisch op basis van het verhaal en het lichamelijk onderzoek. Bijkomende onderzoeken zoals bloedveranderingen, urineonderzoek, beeldvorming of slik- en slikfunctietesten kunnen nodig zijn als er ernstige of aanhoudende klachten zijn, of als er specifieke onderliggende oorzaken worden vermoed.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en op vocht- en elektrolytenbalans. Vaak worden antiemetica gebruikt om de misselijkheid tegen te gaan, en wordt vocht intraveneus of per os toegediend. Bij zwangeren, kinderen of medicijnen gerelateerde oorzaken kan een aangepaste aanpak worden gekozen. Preventie bestaat uit het vermijden van bekende triggers, kleine frequente maaltijden en voldoende hydratatie.

Wanneer overgeven langer dan 24 tot 48 uur aanhoudt, gepaard gaat met hevige buikpijn, bloed in het braaksel of urineverlies van weinig urine, is medische zorg aanbevolen.