elektrolytenbalans

Elektrolytenbalans verwijst naar het evenwicht van elektrolyten in de lichaamsvloeistoffen. Elektrolyten zijn geladen mineralen die betrokken zijn bij het regelen van vocht, zenuw- en spierfuncties, prikkelgeleiding en de zuur-base balans.

Belangrijke elektrolyten zijn natrium (Na+), kalium (K+), chloride (Cl−), bicarbonaat (HCO3−), calcium (Ca2+), magnesium (Mg2+) en fosfaat (PO4^3−). Deze ionen bestaan zowel buiten als binnen cellen en hun verhoudingen bepalen de osmotische druk, elektrische potentiaal en de zuurte-base status van het bloed en weefsels.

Het behoud van elektrolytenbalans wordt gereguleerd door de nieren, vochtinname en uitscheiding, en door hormonale systemen zoals aldosteron, antidiuretisch hormoon (ADH) en parathyroïdhormoon (PTH) met calcitriol. Ook vochtbalans, voeding en ziekten dragen bij aan de regulatie.

Factoren die de balans kunnen verstoren zijn onder meer ziekte, vochtverlies door zweten, diarree of braken, nierinsufficiëntie, en medicatie zoals diuretica of ACE-remmers. Endocriene stoornissen, lever- of hartfalen en extreme stress kunnen eveneens invloed hebben.

Laboratoriumdiagnostiek omvat een serum elektrolytenpanel met Na+, K+, Cl−, HCO3−, Ca2+, Mg2+ en PO4^3−, vaak aangevuld met bloedgasanalyse en osmolaliteitsbeoordeling.

Tekorten of overmaat kunnen leiden tot neurologische symptomen, hartritmestoornissen, spierzwakte of krampen. Behandeling richt zich op het corrigeren van de onderliggende oorzaak, het aanpassen van vochtinname en elektrolyten, en nauwkeurige monitoring. Preventie omvat adequate hydratatie en voeding, vooral bij risicogroepen zoals ouderen en jonge kinderen, en bij patiënten met nier-, lever- of endocriene aandoeningen.