slikfunctietesten

Slikfunctietesten is een verzamelnaam voor klinische en soms instrumentele evaluaties die de slikfunctie beoordelen. Het doel is mogelijke dysfagie te identificeren, zodat risico’s zoals aspiratie en ondervoeding tijdig kunnen worden onderkend en passende interventies kunnen worden ingezet. De term wordt vooral gebruikt in medische en revalidatieve omgevingen, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra.

Typen testen

Slikfunctietesten omvatten doorgaans beddende screening en gerichte klinische evaluaties door zorgprofessionals, vaak een logopedist of sliktherapeut. Een veelgebruikte screening is de waterproef of watertest, waarbij de patiënt kleine hoeveelheden water probeert door te slikken en observaties worden gedaan naar hoesten, stemverandering, slechter doorslikken of verslikken. Daarnaast bestaan gestandaardiseerde screeningsinstrumenten en protocolletjes die op basis van observaties een risicobeoordeling geven en doorverwijzing voor verdere beoordeling triggeren. Voor een definitieve diagnose kunnen instrumentele onderzoeken worden ingezet, zoals videofluoroscopische slikstudie (VFSS) of keelinspectie met een flexibele endoscoop (FEES).

Indicaties en toepassingsgebied

Slikfunctietesten worden uitgevoerd bij patiënten met mogelijk slikproblemen door beroerte, neurologische aandoeningen, hoofd- en halskanker, operaties in het gebied van keel of slokdarm, of bij ouderen met verhoogd risico op dysfagie. Ze scholen het identificeren van patiënten die behoefte hebben aan verder onderzoek of behandeling van slikproblemen en aanpassingen in voeding en vloeistoffen.

Procedurele overwegingen en interpretatie

Bedside tests zijn screeningstools en geen definitieve diagnose. Positieve screenings leiden meestal tot vervolgonderzoek en multidisciplinaire behandeling, waaronder voedingsadviezen, sliktherapie en soms aanpassingen van dieet (dikker vloeistoffen, aangepaste texturen). Instrumentele evaluaties leveren gedetailleerde beelden van de slikroute en helpen bij het plannen van behandeling en voeding.

Beperkingen en veiligheid

Slikfunctietesten kunnen zowel false positives als false negatives opleveren. Interpreteren vergt ervaring, en sommige patiënten zijn niet geschikt voor bepaalde testen vanwege cognitieve beperking, agitation of ademhalingsproblemen.

Zie ook: dysfagie, slikstoornissen, videofluoroscopie (VFSS), FEES.