epidemieën

Een epidemie is een plotselinge toename van het aantal gevallen van een ziekte in een specifieke regio of populatie boven wat normaal is voor een bepaalde periode. Epidemieën variëren in omvang en duur en ontstaan wanneer een pathogeen zich effectief kan verspreiden onder vatbare personen. Een epidemie verschilt van endemische ziekten en van pandemieën die wereldwijd voorkomen.

De ontwikkeling van een epidemie wordt beïnvloed door het pathogeen, de transmissievorm en de mate van immuniteit in de bevolking. Het reproductiegetal R0 geeft aan hoeveel secundaire gevallen een geïnfecteerde persoon doorgaans veroorzaakt in een volledig vatbare populatie. Omgeving, gedrag, mobiliteit en bevolkingsdichtheid spelen een rol in de snelheid en duur van de verspreiding.

Surveillance en publieke gezondheid staan centraal bij ziekte-uitbraken. Meldingssystemen, gevaldefinities en data-analyse helpen bij vroegtijdige detectie. Interventies variëren en kunnen bestaan uit isolatie en behandeling van patiënten, contactopsporing en quarantaine, vaccinatie waar beschikbaar, hygiënemaatregelen, sanitaire verbeteringen en, indien nodig, maatregelen op sociaal en economisch gebied.

Historisch gezien hebben epidemieën grote maatschappelijke impact gehad, waaronder griepepidemieën en de Spaanse griep (een van de ernstigste uitbraken uit de twintigste eeuw). Latere voorbeelden zijn uitbraken van cholera, Ebola en seizoensinfluenza. Moderne surveillance en vaccinatieprogramma's hebben de respons verbeterd, maar effectieve bestrijding blijft afhankelijk van tijdige detectie, betrouwbare data en samenwerking tussen zorg, overheid en bevolking.