beschikbaar

Beschikbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets gebruikt kan worden, verkregen kan worden of op dat moment paraat is. Iets is beschikbaar wanneer het niet in beslag is genomen en direct toegang of levering mogelijk is. Het woord wordt in verschillende contexten gebruikt, zoals dagelijkse taal, handel, planning en informatietechnologie.

Etymologie en betekenis Nu is beschikbaar afgeleid van het werkwoord beschikken, wat 'in iemands macht hebben om over iets te beslissen of het te gebruiken' betekent. Het achtervoegsel -baar duidt aan dat iets mogelijk is. De verwante zelfstandig naamwoord is beschikbaarheid, het vermogen of de toestand waarin iets beschikbaar is voor gebruik of levering.

Gebruik en contexten In de handel en logistiek verwijst beschikbaarheid naar voorraad of levertijd: bijvoorbeeld dat een product op dit moment beschikbaar is. In planning en afsprakenbeheer spreken mensen over beschikbare tijdslots of beschikbare middelen (capaciteit, teams, apparatuur). In informatietechnologie en gegevensbeheer betekent beschikbaarheid dat systemen, diensten of data toegankelijk en inzetbaar zijn, vaak uitgedrukt als uptime of toegang tot informatie. Tegenovergestelde termen zijn niet beschikbaar of uitverkocht in de handel, en onbekond of ontoegankelijk in data- of systeemcontext.

Gerelateerde termen De onderliggende concepten worden vaak onder de noemer beschikbaarheid besproken. Beschikbaarheid (zelfstandig naamwoord) verwijst naar de toestand waarin iets beschikbaar is, terwijl beschikbaar (bijvoeglijk) beschrijft dat kenmerk direct. In veel vakgebieden wordt beschikbaarheid gemeten en gemanaged als een belangrijke kwaliteit van producten, diensten of informatie.