vroegtijdige

Vroegtijdige is in het Nederlands de bijvoeglijke vorm van vroegtijdig en wordt gebruikt om aan te geven dat iets eerder gebeurt of optreedt dan normaal of gewenst. Het kan verwijzen naar gebeurtenissen, ontwikkelingen of toestanden die eerder dan gebruikelijk plaatsvinden. In medische en psychologische contexten is het een gangbare term die een vroeg begin of vroege verschijnselen aanduidt.

Grammaticaal gezien is vroegtijdige de vorm die aangeeft dat het bijvoeglijk naamwoord overeenkomt met het zelfstandig naamwoord waar het naar verwijst. Het verschijnt meestal voor de meeste de-woorden en bij meervoud. Voor het neutrale enkelvoud of andere gevallen kan de vorm variëren afhankelijk van de grammaticale context. Het verwante zelfstandig naamwoord is vroegtijdigheid, dat verwijst naar de eigenschap of toestand van vroegtijdigheid.

Verschillende veelvoorkomende toepassingen bevinden zich in medische en ontwikkelingsgerelateerde contexten. Voorbeelden zijn vroege of vroegtijdige puberteit (precocious puberty), vroegtijdige bevalling (premature birth) en vroegtijdige symptomen of ontwikkelingen. Naast medische termen kan vroegtijdige ook breder worden gebruikt om een vroegtijdige aanpak, beslissing of gebeurtenis aan te duiden, zoals vroegtijdige ontplooiing van een proces of project.

In vergelijking met synoniemen als prematuur verwijst vroegtijdige vooral naar de timing van een ontwikkeling in relatie tot wat normaal of verwacht wordt. De uitspraak en toepassing kunnen per context variëren, maar de kern is altijd dat sprake is van een vroeger dan gebruikelijk moment.