Risicokaarten

Risicokaarten tonen de ruimtelijke verdeling van risico’s door de kans op een gebeurtenis te relateren aan de te verwachten gevolgen. Ze laten zien waar de kans op schade of letsel hoog is en welke plekken het meest kwetsbaar zijn. Ze worden gebruikt bij ruimtelijke planning, veiligheidsbeleid, rampenbestrijding en infrastructuurontwerp en dienen als communicatiemiddel voor bestuurders, bedrijven en inwoners.

Een risicokaart combineert hazard (de opgetreden of te verwachten gebeurtenis), exposure (de aanwezige waarde zoals mensen, gebouwen, infrastructuur) en vulnerability (gevoeligheid). Het risico wordt vaak uitgedrukt als kans x impact en kan kwalitatief, semi-kwantitatief of kwantitatief worden weergegeven. Kaarten gebruiken meestal een kleurenschaal om risiconiveaus aan te geven.

Het maken van risicokaarten verloopt via een risicobeoordelingsproces met data uit meteorologie, hydrologie, seismische analyse, infrastructuur en demografie. Gegevens worden verwerkt in GIS, modellen gevalideerd en onzekerheden gerapporteerd. Kaarten kunnen dynamisch zijn en regelmatig worden bijgewerkt.

In Nederland worden risicokaarten veel gebruikt voor waterbeheer en ruimtelijke planning. Voorbeelden zijn kaarten van overstromingskansen en -gevolgen, seismische risico’s en evacuatie- of uitwijkroutes. Verantwoordelijkheid ligt vaak bij gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat, die gegevens verzamelen en kaarten publiceren.

Beperkingen zijn onder meer dat data op verschillende schalen en tijdstippen ontbreken, waardoor onzekerheid toeneemt. Kaarten vereenvoudigen de realiteit en vereisen duidelijke uitleg, zodat besluitvormers en burgers de betekenis kunnen afleiden. Regelmatige updates zijn nodig om blootstelling en kwetsbaarheid bij te houden.

Zie ook: risicobeoordeling, hazard map, GIS, rampenplan.