Nociplostische

Nociplostische pijn is een categorie binnen de pijnleer die pijn beschrijft die ontstaat door veranderde nociceptieve verwerking in het centrale zenuwstelsel, terwijl er geen duidelijk weefselletsel of aantoonbare schade aan het somatosensorische systeem is. De pijn wordt dus niet primair verklaard door beschadiging van weefsel, maar door een altered pijnsignaalverwerking. De term is geaccepteerd door organisaties zoals de International Association for the Study of Pain (IASP) en wordt gebruikt naast nociceptieve en neuropathische pijn.

Mechanismen achter nociplostische pijn zijn onder meer centrale sensitisatie en veranderingen in de pijnmodulatie in het zenuwstelsel, mogelijk versterkt door gliale activatie, slaapstoornissen en psychosociale factoren. Dit kan leiden tot verhoogde pijngevoeligheid (hyperalgesie) en pijn bij prikkels die normaal geen pijn veroorzaken (allodynie). Ook emoties, stress en onvoldoende herstel spelen een rol in de perceptie van pijn.

Diagnostiek gebeurt primair op klinische gronden. Er zijn geen specifieke biomarkers die nociplostische pijn bevestigen; de diagnostiek omvat evaluatie van pijnkenmerken, functieklachten en uitsluiting van duidelijke nociceptieve of neuropathische oorzaken. Vaak gaat het om pijnklachten die multidimensionaal zijn en gepaard gaan met vermoeidheid, slaapstoornissen en functionele beperkingen. Aandoeningen zoals fibromyalgie en andere chronische wijdverspreide pijnsyndromen vertonen nociplostische kenmerken.

Behandeling van nociplostische pijn is meestal multimodaal en individueel afgestemd. Belangrijke pijlers zijn educatie, regelmatige matige intensiteit oefening, slaapverbetering en psychosociale ondersteuning (bijv. cognitieve gedragstherapie). Medicamenteuze opties richten zich op centrale pijnmechanismen en kunnen selectief SNRI's (bijv. duloxetine) of andere antidepressiva omvatten; farmacotherapie wordt vaak in combinatie met non-farmacologische interventies toegepast. Een multidisciplinair behandelteam biedt doorgaans de meeste opbrengst.