pijnsignaalverwerking

Pijnsignaalverwerking is het proces waarbij nociceptieve stimuli worden waargenomen, geïnterpreteerd en gereguleerd in het zenuwstelsel. Nociceptoren reageren op schadelijke prikkels: mechanisch, temperatuur of chemische stoffen. Transductie vindt plaats in perifere neuronen; A-delta vezels leveren snelle, scherpe pijn en C-vezels leveren een langzamere, doffe pijn. De signalen reizen via het ruggenmerg naar de hersenen.

In het ruggenmerg vindt synaptische overdracht plaats in de dorsale hoorn, met belangrijke rollen voor lamina I en II (substantia gelatinosa). Tweede-orde neuronen kruisen en vormen de spinothalamische tract, die naar de thalamus loopt en vandaar naar de cortex: de somatosensorische cortex, de insula en de anterior cingulate cortex. Zo worden locatie, intensiteit en onaangenaamheid van pijn geïntegreerd.

Pijnmodulatie vindt plaats via descendente paden uit de periaqueductale grijze stof (PAG) en de rostrale ventromediale medulla, die de drempels in het ruggenmerg kunnen verhogen of verlagen. Gate-control en endogene analgesie spelen een rol. Centrale sensibilisatie kan leiden tot verhoogde responsiviteit van neuronen, hyperalgesie en allodynie, waardoor pijn langer aanhoudt of bij niet-schadelijke prikkels voorkomt.

Klinisch gezien is pijnsignaalverwerking van belang bij zowel acute als chronische pijn. Behandeling omvat vaak een multimodaal programma met farmacotherapie (NSAID’s, paracetamol, opioïden, adjuvantia), fysiotherapie, cognitieve en gedragsmatige interventies en, indien nodig, neuromodulatie. Begrip van pijnsignaalverwerking ondersteunt diagnose, prognose en therapie.