pijnleer

Pijnleer, ook wel pijnwetenschap genoemd, is een interdisciplinair vakgebied dat zich richt op het begrijpen van de ervaring van pijn en de fysiologische, psychologische en sociale factoren die daarop van invloed zijn. Het onderscheidt nociceptie, de detectie van weefselschade, van pijn als subjectieve beleving. Pijn kan voortkomen uit directe weefselschade, maar ook uit veranderingen in het zenuwstelsel en uit cognitieve en emotionele processen. Het veld sluit aan bij de biologie, psychologie en sociologie en bekijkt pijn vaak via een biopsychosociale benadering.

De belangrijkste mechanismen omvatten nociceptie, transductie en transmissie van signalen naar de hersenen, en modulatie door aangrenzende neurale circuits. Centrale sensitatie kan leiden tot verhoogde pijnervaring bijprikkels die eerder als onschadelijk werden ervaren. Verwerking in hersennetwerken voor aandacht, emotie en beloning beïnvloedt hoe pijn wordt geïnterpreteerd en ervaren. Gedrag, verwachtingen, angst en sociale context spelen een cruciale rol in de pijnervaring, wat verklaart waarom pijn verschilt tussen mensen en situaties.

Toepassingen in de kliniek richten zich op beoordeling, educatie en behandeling die gericht zijn op functionaliteit en kwaliteit van leven. Pijnleer education weet patiënten vaak in te sluiten in het begrip dat pijn niet altijd gelijk staat aan schade en dat bewegen en activiteit nuttig kunnen zijn. Behandeling is meestal multidisciplinair en kan bestaan uit adviezen over pijneducatie, fysieke training, cognitieve gedragstherapie, mindfulness, slaaphygiëne en geleidelijke blootstelling aan activiteiten, met nadruk op het verminderen van disfunctie en het verbeteren van participatie.