Koperlegeringen

Koperlegeringen zijn metalen die hoofdzakelijk uit koper bestaan, maar die door toevoeging van andere elementen zoals zink, tin, nikkel, aluminium, silicium of fosfor worden aangepast. Door deze toevoegingen ontstaan eigenschappen die bij zuiver koper ontbreken, zoals hogere sterkte, harderheid, slijtvastigheid en corrosiebestendigheid. Hoewel zuiver koper uitstekende elektrische en thermische geleidbaarheid heeft, worden koperlegeringen vaak toegepast wanneer specifieke mechanische en chemische eigenschappen vereist zijn.

Belangrijke groepen zijn messing (koper-zink) en brons (koper-tin). Daarnaast zijn cupronikkel (koper-nikkel), aluminiumbrons (koper-aluminium), siliciumbrons (koper-silicium) en fosforbrons (koper-tin-fosfor). Speciale legeringen zoals berylliumkoper leveren hoge treksterkte en slijtvastheid. Elke groep heeft kenmerkende eigenschappen en toepassingsvelden.

Eigenschappen variëren met de samenstelling en warmtebehandeling. Over het algemeen bieden koperlegeringen hogere sterkte en slijtvastheid dan zuiver koper, met behoud van goede corrosiebestendigheid. De elektrische geleidbaarheid ligt lager dan bij zuiver koper, maar blijft hoog genoeg voor veel toepassingen. De vormgeving en gietbaarheid verschillen per legering: sommige zijn goed vervormbaar, andere hard en slijtvast, wat bepaalt de geschikte productietechnieken.

Toepassingen variëren sterk. Messing wordt veel gebruikt voor fittingen, bevestigingsonderdelen en decoratieve voorwerpen. Brons vindt toepassing in lagers, slijtvaste onderdelen en kleppen, vooral in corrosieve omgevingen. Cupronikkel wordt veel toegepast in mariene constructies en munten vanwege uitstekende corrosiebestendigheid, terwijl aluminiumbrons en siliciumbrons gebruikt worden voor lagers en slijtageonderdelen. Berylliumkoper combineert hoge treksterkte met slijtvastheid voor gereedschap en technische onderdelen.

Koperlegeringen hebben een lange geschiedenis, sinds de Bronstijd, en blijven een belangrijke rol spelen in moderne industrieën zoals elektronica, bouw en scheepsvaart door hun unieke combinatie van geleidbaarheid, sterkte en weerstand tegen slijtage.