slijtage

Slijtage is het geleidelijk verlies van materiaal of afname van functionele eigenschappen van een component door interactie met andere oppervlakken, tijd en belasting. Het komt voor in vrijwel alle technische systemen en is een centraal onderwerp binnen tribologie, de studie van wrijving, smering en slijtage.

Oorzaken en mechanismen: Slijtage ontstaat wanneer twee oppervlakken onder druk en beweging contact maken. De belangrijkste mechanismen zijn wrijvingsslijtage door voortdurend contact, abrashieve slijtage doordat harde deeltjes of oneffenheden over het oppervlak schuren, adhesieve slijtage waarbij materiaal van het ene naar het andere oppervlak wordt overgedragen, corrosieve slijtage waarbij chemische of elektrochemische processen de slijtvastheid verminderen, en vermoeiingsslijtage door cyclische belasting die microscheurtjes en uiteindelijk materiaalverlies veroorzaakt.

Verschijningsvormen en meting: Slijtage leidt vaak tot een ruwer oppervlak, afname van maatnauwkeurigheid, lekkages of functieverlies. De mate van slijtage wordt doorgaans uitgedrukt als volumenverlies of slijtagegraad en kan worden gemeten aan de hand van oppervlakteprofilering, gewicht of volumetrische metingen.

Preventie en beheer: Beheersing van slijtage gebeurt via slimme materiaalkeuze, coatings, smering en koeling, optimale ontwerpkenmerken, trillingsdemping en regelmatige onderhoudsintervallen. Daarnaast kunnen operationele aanpassingen zoals maximale toelaatbare belasting en juiste inbedrijfstelling slijtage aanzienlijk verminderen.

Toepassingsgebieden: Slijtage speelt een rol in de meeste mechanische systemen, zoals motoren, lagers, tandwielen en gereedschappen, maar ook in tandheelkunde en materialenkunde. De studie van slijtage is essentieel voor betrouwbaarheid, efficiëntie en onderhoudsplanning.