slijtvastigheid

Slijtvastigheid is de eigenschap van een materiaal om slijtage te weerstaan die ontstaat door wrijving, schuring of contact met tegenoppervlakken. Het is een bepalende factor voor de levensduur van onderdelen die aan voortdurend of wisselend contact staan, zoals bewegende bewegingen, roterende assen en kaders waar de oppervlakken tegen elkaar schuiven of draaien.

Factoren die slijtvastigheid beïnvloeden zijn onder andere de hardheid en taaiheid van het materiaal, de microstructuur en samenstelling, de aanwezigheid van abrasieve deeltjes, en de aanwezigheid van smering. Ook verandert slijtvastigheid met temperatuur, vochtigheid en chemische omgeving, net als met de belasting, snelheid en het contactvlak tussen de oppervlakken. Een tegenoppervlak en de slijpmodus (slijpen, schuren, kogel- of randcontact) bepalen mede welk slijtageproces optreedt.

Slijtvaste eigenschappen worden gemeten met verscheidene wear-tests. Voor abrasie en wrijving worden tests zoals pin-on-disk, block-on-ring en droge slijtage met zand en een rubberen wiel toegepast. De resultaten worden uitgedrukt als wear rate of gewicht- of volumeverlies per afstand of per energie. Internationale normen en standaarden bieden methoden voor vergelijkbare metingen en rapportage.

Toepassingen van slijtvast materiaal omvatten motor- en aandrijfcomponenten, lagers, snij- en bewerkingsgereedschappen, en beschermende coatings. Hardere coatings zoals koolstofnitriden, metaalcarbiden of diamond-achtige koolstoflagen kunnen slijtvastigheid aanzienlijk verbeteren. Het kiezen van materiaal of coating houdt rekening met een balans tussen slijtvastigheid, taaiheid, kosten en gewicht.

Ontwerpers gebruiken slijtvastigheid als criterium voor levensduurraming en onderhoudsplanning, waarbij rekening wordt gehouden met mogelijke slijtagemechanismen, smeermetingen en servicevoorwaarden.