Buikzwelling

Buikzwelling is de medische term voor een toegenomen buikomvang of een gevoel van volheid in de buik. Het kan variëren van opgeblazenheid tot een zichtbare uitzetting door ophoping van lucht, vocht of darminhoud.

Veelvoorkomende oorzaken zijn gasvorming, constipatie en veranderingen in eet- en drinkgewoonten. Ook malabsorptie of voedselintoleranties (zoals lactose-intolerantie of fructosemalabsorptie), prikkelbare darmsyndroom en andere functionele aandoeningen kunnen buikzwelling veroorzaken. Daarnaast kan vochtophoping (ascites) door lever-, nier- of hartziekten bijdragen, evenals vergrotingen van organen, ovariumcysten of baarmoederknobbels, darmobstructie of ontstekingen.

Belangrijke signalen die directe medische aandacht vereisen zijn plotselinge hevige buikpijn, koorts, aanhoudend braken, snelle toename van de buikomvang, buikdruk of gevoeligheid, tekenen van peritonitis, bloed in ontlasting of braak en onverklaard gewichtsverlies of uitdroging. Bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd kan zwangerschap ook een oorzaak zijn en is een zwangerschapstest aangewezen.

Om de oorzaak vast te stellen, neemt een arts een medische voorgeschiedenis af en verricht lichamelijk onderzoek. Er kunnen laboratoriumtests (bloedbeeld, lever- en nierwaarden, ontstekingsmarkers, elektrolyten) en feces- of hormoonstools worden gedaan. Beeldvorming zoals een buiksonografie is meestal de eerste keus; bij twijfelgevallen volgen CT of MRI, en soms endoscopische procedures. Bij vrouwen kan een b-hCG-test standaard zijn.

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Voedingsaanpassingen zoals een lage-FODMAP-dieet en het beperken van lactose en gasvormende voedingsmiddelen kunnen helpen bij functionele oorzaken. Bij constipatie kunnen vezels en laxeermiddelen worden toegepast. Ascites wordt vaak behandeld onder begeleiding van een arts met zoutbeperking en diuretica; obstructies vereisen spoedzorg en soms chirurgie. Infecties worden met passende medicatie behandeld. Langdurige buikzwelling vereist vaak multidisciplinaire evaluatie.

De prognose varieert afhankelijk van de oorzaak; veel gevallen zijn mild, maar sommige oorzaken vereisen langdurige behandeling of kunnen ernstig zijn.

Zie ook: buikopzetting, winderigheid, ascites, prikkelbare darm syndroom, lactose-intolerantie.