standaard

Standaard is een Nederlands woord met meerdere verwante betekenissen. In de kern verwijst het naar een norm of referentie: een standaard is een afgesproken set specificaties of karakteristieken waaraan producten, processen of systemen moeten voldoen. Normen dienen onder meer om interoperabiliteit, veiligheid en kwaliteit te waarborgen en worden vastgesteld door nationale en internationale organisaties.

Formele standaarden ontwikkelen zich via internationale en nationale normalisatie-instellingen zoals ISO (International Organization for Standardization), IEC (International Electrotechnical Commission), CEN/CENELEC en NEN (Nederlands Normalisatie-instituut). Het standaardisatieproces omvat het opstellen van normen door commissies, openbare raadplegingen en consensus, waarna normen publiek beschikbaar zijn en toepasbaar blijven. Bedrijven gebruiken normen bij ontwerp, productie en testen; overheden verwijzen naar normen bij regelgeving en aanbestedingen.

Een tweede betekenis is adjectief: iets is standaard of gewoonlijk, wat gebruikelijk of productieklaar wordt genoemd. In deze betekenis duidt standaard op wat als norm wordt beschouwd, zoals standaarduitvoering of standaardcomponenten.

Historisch en in heraldiek kan standaard ook verwijzen naar een vlag of vaandel dat door een standardendrager wordt gedragen. Een standaard fungeerde als symbolische identiteitsdrager van een groep, leger of orde.

Standaardgebruik en -ontwikkeling stimuleren compatibiliteit, markttoegang en veiligheid. Het begrip speelt een centrale rol in industrie, handel en technologie, en verschijnt bovendien in dagelijks taalgebruik als synoniem voor het normale of gangbare.