spondylarthrose

Spondylarthrose, in het Nederlands ook wel facetarthrose genoemd, is degeneratieve artrose van de facetgewrichten (zygapophyseale gewrichten) van de wervelkolom. Deze gewrichten verbinden de wervels met elkaar en dragen bij aan de beweging van de rug en hals. Bij spondylarthrose ontstaan slijtageverschijnselen zoals kraakbeenverlies, gewrichtskapselverdikking en botwoekeringen (osteofieten), vaak in combinatie met ouder wordende tussenwervelschijven.

Symptomen zijn meestal lokaal en beperkt tot de rug of de nek. Pijn is doorgaans diep, stijf en kan verergeren bij bewegen zoals draaien, buigen of lang staan; ochtendstijfheid is vaak mild. Sommige patiënten ervaren uitstralende pijn naar de billen of achterkant van de dij, vooral bij foeto of overstrekking, maar radiculaire klachten door zenuwcompressie komen minder frequent voor dan bij hernia of stenose. De klachten kunnen in perioden komen en gaan.

Diagnose wordt gesteld op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek. Röntgenfoto’s kunnen veranderingen in de facetgewrichten tonen, zoals gewrichtsspleetvermindering, osteofyten en facethe hypertrofie; MRI of CT kan nodig zijn om zenuwwortelcompressie of instabiliteit uit te sluiten. Een diagnostische injectie in het facetgewricht kan helpen bij het bevestigen van de diagnose als er significante pijnreactie op komt.

Behandeling is in de eerste plaats conservatief: fysieke therapie en gerichte oefeningen, raadpleegbare beweging en houding, gewichtsbeheersing indien van toepassing, en pijnstilling zoals NSAID’s of paracetamol. Lokale warmte- of koudebehandeling kan verlichting geven. Bij chronische facetpijn kunnen facetgewrijpinjecties of radiofrequente denervatie overwogen worden. Epidurale injecties zijn soms toegepast bij bijkomende radiculair aangedane wortels. Operatieve opties zijn zeldzaam en meestal beperkt tot gevallen met duidelijke neurologische afwijkingen, instabiliteit of ernstig pijnklachten die niet reageren op conservatieve behandelmethoden; omvat vereenvoudigde decompression of, in complexe gevallen, fusie, afhankelijk van de specifieke situatie. Prognose varieert en slagingskans van behandelingen hangt af van de aard en ernst van de aandoening.