repliceerbare

Repliceerbaar is een term uit de wetenschap die verwijst naar de mogelijkheid om onderzoeksresultaten of -procedures te dupliceren door onafhankelijke onderzoekers, met dezelfde studieontwerpen, materialen en analyse-aanpak. Het adjectief repliceerbaar (of repliceerbare) beschrijft aldus een onderzoeksuitkomst die geschikt is voor herhaling onder vergelijkbare omstandigheden.

In de literatuur wordt vaak onderscheid gemaakt tussen repliceerbaarheid en reproduceerbaarheid. Repliceerbaarheid (repliceerbaar) gaat doorgaans over het vermogen om een studie te herhalen met nieuwe data of onderzoekers onder soortgelijke voorwaarden, zodat men soortgelijke uitkomsten kan verwachten. Reproduceerbaarheid (reproduceerbaar) verwijst naar het na-rekenen van de oorspronkelijke data en code om dezelfde resultaten te verkrijgen. De exacte definities kunnen per vakgebied variëren, waardoor heldere context belangrijk is.

Bevordering van repliceerbaarheid vereist duidelijke documentatie van procedures, materialen, data en analysepijplijnen. Het delen van data en code, preregistratie en gestandaardiseerde rapportage helpen om resultaten repliceerbaar te maken. In computationele disciplines vergroten containerisatie, versiebeheer en het vastleggen van software- en omgevingseisen de kans op herhaalbaarheid.

Hoewel repliceerbaarheid een centraal kwaliteitskenmerk is, blijven uitdagingen bestaan zoals ontbrekende gegevens, beperkte toegang tot materialen en variatie tussen contexten. Open wetenschap, transparante methoden en duidelijke publicatiepraktijken dragen bij aan de repliceerbaarheid van wetenschappelijke bevindingen.