Repliceerbaarheid

Repliceerbaarheid is de mate waarin onafhankelijke onderzoekers dezelfde bevindingen kunnen bevestigen door een studie opnieuw uit te voeren volgens de oorspronkelijke opzet en analyse, onder vergelijkbare omstandigheden. Het begrip is een kernwaarde van wetenschappelijke betrouwbaarheid, omdat herhaalbare bevindingen het vertrouwen in conclusies versterken. In de literatuur wordt repliceerbaarheid soms verwisselend gebruikt met reproduceerbaarheid en replicatie; over het algemeen verwijst repliceerbaarheid naar bevestiging van bevindingen bij herhaling door anderen, mogelijk met nieuwe data, terwijl reproduceerbaarheid vaker gaat over dezelfde data en analyse.

Factoren die repliceerbaarheid beïnvloeden, zijn onder meer onvolledige of onnauwkeurige rapportage, ontbrekende data of code, selectieve rapportage en flexibele analyses. Ook kleine steekproeven en gebrek aan preregistratie kunnen repliceerbaarheid beperken. Tevredenheid over repliceerbaarheid groeit door transparante werkwijzen en open wetenschap.

Om repliceerbaarheid te bevorderen, worden praktijken zoals preregistratie van onderzoeksvragen en analysis-plannen, publicatie van volledige data en code, gedetailleerde methodenbeschrijvingen, en beschikbaarstelling van materialen en protocols aangemoedigd. Het gebruik van zogenaamde geregistreerde rapporten en peer review gericht op replicatie kan eveneens helpen.

Uitdagingen bij repliceerbaarheid zijn onder meer contextafhankelijkheid van resultaten, variatie in meetinstrumenten, complexiteit van onderzoeken en ethische of praktische beperkingen bij herhaling. Desondanks draagt versterkte repliceerbaarheid bij aan betrouwbaarheid, robuustere syntheses zoals meta-analyses en betere onderbouwing voor beleid en praktijk.