repliceerbaar

Repliceerbaar is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat een studie, experiment of methode herhaald kan worden onder vergelijkbare omstandigheden met dezelfde procedures en bronnen, zodat vergelijkbare resultaten verkregen kunnen worden. Het begrip wordt vooral in wetenschappelijke en technologische context gebruikt om de mogelijkheid tot duplicatie van bevindingen aan te geven.

In de wetenschappelijke literatuur wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen repliceerbaarheid en reproduceerbaarheid. Repliceerbaarheid verwijst naar het vermogen om dezelfde methode te herhalen en daarbij vergelijkbare uitkomsten te verkrijgen, mogelijk met andere data of onder iets andere omstandigheden. Reproduceerbaarheid duidt meestal op het opnieuw uitvoeren van de oorspronkelijke analyse op dezelfde data met dezelfde code om identieke resultaten te krijgen. Verschillende vakgebieden kiezen verschillende terminologie, waardoor de exacte invulling kan variëren.

Toepassingsgebieden van repliceerbaarheid zijn onder meer experimenten in de wetenschap, statistische analyses, en software- en algoritmische workflows. In de open science-praktijk is repliceerbaarheid een belangrijk doel, omdat het de betrouwbaarheid van bevindingen vergroot wanneer onderzoekers de methoden en resultaten opnieuw kunnen controleren.

Voorwaarden die repliceerbaarheid bevorderen zijn onder meer heldere en volledige documentatie van methoden, beschikbaar gestelde data en code, en duidelijke beschrijvingen van materialen en omstandigheden. Beperkingen bestaan wel: sommige resultaten zijn afhankelijk van toeval, context of specifieke populaties, waardoor exacte duplicatie moeilijk of onmogelijk kan zijn, maar nog steeds kunnen leiden tot vergelijkbare conclusies.

Zie ook: replicatie, reproduceerbaarheid, open wetenschap, preregistratie.