controleren

Controleren is een Nederlands werkwoord met als kernbetekenis nagaan of iets klopt of voldoet aan eisen. Het kan ook betekenen toezicht houden op processen of systemen. In de praktijk wordt het woord breed ingezet: van kwaliteitscontrole in productie tot het nalezen van teksten, en van het controleren van cijfers in administratie tot het verifiëren van gegevens in IT-omgevingen.

Grammaticaal gezien is controleren transitief: je controleert iets of iemand. Voorbeelden: ik controleer de cijfers, jij controleert het document, wij controleren de proefopstelling. De verleden tijd is controleerde en het voltooid deelwoord is gecontroleerd. De gebiedende wijs is controleer, en in de infinitief verschijn je in de vorm controleren.

Etymologie en verwantschappen: het werkwoord is ontleend aan het Franse contrôler (to control). Het bijbehorende zelfstandig naamwoord controle en het woord controleur stammen uit dezelfde Franse wortel. In het Nederlands is controleren nu een standaardterm in vele vakgebieden en wordt ze vaak vergezeld door verwante termen als verificeren, nagaan en inspecteren.

Zie ook: controle, controleur, controle op fouten, verificatie, audit.