duplicatie

Duplicatie is het proces waarbij een object of informatie wordt gekopieerd, zodat er twee of meer identieke exemplaren ontstaan. Het begrip wordt in verschillende domeinen gebruikt, waaronder biologie, computerwetenschappen en media. In elke context verwijst duplicatie naar het ontstaan van redundante kopieën, die zowel nadelen als kansen kunnen meebrengen.

In de biologie (genetica) verwijst duplicatie naar een wijziging in het genoom waarbij een DNA-segment, vaak een geheel gen of een groter gebied, meerdere malen voorkomt. Duplicaties ontstaan meestal door foutjes tijdens recombinatie of DNA-replicatie, zoals ongelijke crossing-over. De kopievariaties kunnen leiden tot veranderingen in gen-dosering en fenotype, met mogelijke nadelige effecten (bijv. bepaalde stoornissen door doseringsproblemen) maar ook tot ruwe grondstoffen voor evolutie: redundante genen kunnen nieuwe functies ontwikkelen of onderverdelen in taken (neofunctionalization of subfunctionalization).

In informatica en datareductie verwijst duplicatie naar het onbedoeld kopiëren van data, wat opslagruimte vergroot en tot inconsistenties kan leiden. Deduplicatie is een gebruikelijke techniek om opslag te besparen: identieke data worden samengevoegd en opgeslagen als één exemplaar, vaak op blok- of bestandniveau, met verwijzingen naar de kopieën. Dit gebeurt inline (tijdens normale werking) of buitenlijn tijdens back-ups en archivering, en verhoogt efficiëntie maar kan rekenbelasting en latency introduceren.

In andere contexten kan duplicatie betrekking hebben op kopieën van media, documenten of records in systemen en databases. Detectie en beheer van duplicaten gebeuren met checksums, hashing en vergelijkende algoritmes om redundantie te verminderen en consistentie te waarborgen.