exemplaren

Exemplaren is het meervoud van exemplaar, een Nederlands zelfstandig naamwoord dat verwijst naar een kopie of uitvoering van een document, boek of object, en in bredere zin naar een specimen of modelvoorbeeld. Het woord komt veel voor in bibliotheek-, uitgeverij- en verzamelcontexten, maar kan ook verwijzen naar tastbare objecten in musea en collecties.

In bibliotheek- en uitgeverscontexten betekent exemplaar meestal een afzonderlijke kopie van een werk. Een bibliotheek beschikt bijvoorbeeld over meerdere exemplaren van hetzelfde boek, elk met een eigen status (beschikbaar, gereserveerd, uitgeleend). In verzamel- en verkoopomgevingen worden exemplaren soms onderscheiden op basis van editie, druk of staat van conservation. In musea en natural history verwijst het naar een tastbaar specimen of object dat wordt bewaard en getoond, zoals een dier-, plant- of artefactexemplaar.

Etymologie en verwante termen: exemplaar komt uit het Midden-Nederlands exemplaar, met wortels in het Franse exemplaire of het Latijnse exemplarium. In het Duits wordt het verwante Exemplar gebruikt en in het Engels Exemplar; het Nederlandse exemplaar heeft dezelfde wortel meerend.

Gebruik en nuances: het woord benadrukt vaak de concrete aard van een kopie of object, in tegenstelling tot abstracte voorbeelden of modellen. Een veelvoorkomend gebruik is “drie exemplaren van hetzelfde boek zijn beschikbaar” of “het museum bezit meerdere vogelexemplaren van dezelfde soort.” Exemplaren kan dus zowel naar boeken als naar objecten verwijzen, afhankelijk van de context.