orgaansystemen

Orgaansystemen zijn samenwerkende groepen organen en weefsels die gezamenlijk vitale functies verzorgen en de homeostase van het lichaam handhaven. Bij mensen zijn de belangrijkste systemen doorgaans het circulatoire, respiratoire, digestieve, zenuwstelsel, endocrien, musculair, skelet, lymfatisch, urinair, voortplantingssysteem en integumentair systeem. Elk systeem heeft specifieke taken en omvat meerdere organen.

Het circulatoire systeem omvat het hart, de bloedvaten en het bloed en transporteert zuurstof, kooldioxide, voedingsstoffen en afvalstoffen. Het respiratoire systeem bestaat uit de longen en luchtwegen en verzorgt gasuitwisseling. Het digestieve systeem met mond, slokdarm, maag, darmen, lever en alvleesklier breekt voedsel af en neemt voedingsstoffen op, terwijl onverteerde resten worden verwijderd. Het zenuwstelsel, inclusief hersenen, ruggenmerg en zenuwen, coördineert functies en maakt snelle communicatie tussen organen mogelijk. Het endocriene systeem met klieren zoals hypofyse, schildklier en bijnieren reguleert processen via hormonen. Het musculaire systeem omvat skeletspieren en gladde spieren en levert beweging en stabilisatie. Het skeletstelsel biedt ondersteuning, beschermt interne organen en maakt beweging mogelijk. Het lymfatisch systeem omvat lymfeklieren, milt en lymfevaten en levert afweer tegen ziekteverwekkers en reguleert vochtbalans. Het urinair systeem bestaat uit nieren, urinewegen en blaas en verwijdert afvalstoffen en reguleert vocht- en elektrolytenbalans. Het voortplantingssysteem regelt reproductie en voortplanting. Het integumentaire systeem omvat huid, haren en nagels en biedt bescherming, reguleert temperatuur en dient als sensorische interface.

Deze systemen werken niet los maar in onderlinge wisselwerking via zenuw- en hormoonsignalen en feedbackmechanismen, waardoor de homeostase van temperatuur, pH, vocht en metabolisme voortdurend wordt gehandhaafd.

De bestudering van orgaansystemen is fundamenteel in biologie en geneeskunde. Storingen in één systeem kunnen vaak leiden tot verstoringen in meerdere systemen. Een systemische benadering helpt bij diagnose, behandeling en begrip van ziekteprocessen en vormt de basis voor klinische disciplines en vergelijkende anatomie bij dieren.