hormoonsignalen

Hormoonsignalen verwijzen naar de chemische boodschappen die hormonen uitzenden als boodschappers in het lichaam en via de bloedbaan bij doelcellen terechtkomen. Ze vormen een cruciaal communicatienetwerk dat cellen op afstand kan sturen en coördineren.

Signaaltypen zijn onder andere endocriene signalering via bloed, paracrine signalering tussen naburige cellen en autocrine signalering waarbij de cellen zichzelf signaleren. Sommige hormonen kunnen ook lokaal werken, zonder lange afstanden af te leggen.

Hormonen variëren in chemische aard: peptide- en proteïnehormonen, amine hormonen zoals adrenaline en steroïde hormonen zoals cortisol. Hydrofiele hormonen binden aan oppervlakte-receptoren; lipofiele hormonen binden aan intracellulaire of nucleaire receptoren en beïnvloeden genexpressie.

Signaaltransductie gebeurt via receptoren zoals G-eiwitgekoppelde receptoren, receptor-tyrosinekinases of intracellulaire nucleaire receptoren. Binding activeert tweede boodschappers (bijvoorbeeld cAMP of calcium) of leidt tot directe veranderingen in genexpressie, waardoor cellulaire activiteiten worden aangepast.

Effecten zijn breed en omvatten stofwisseling, groei, ontwikkeling, voortplanting en homeostase. De afgifte van hormonen is doorgaans pulsatief en wordt gereguleerd door het hypothalamus-hypofyse-systeem; negatieve terugkoppeling houdt de hormoonspiegels in evenwicht.

Storingen in hormoonsignalen dragen bij aan aandoeningen zoals diabetes en schildklieraandoeningen; ook omgevingsfactoren zoals endocriene verstorende stoffen kunnen signaleringsprocessen beïnvloeden.