bloedbaan

Een bloedbaan, ook wel het bloedvatenstelsel genoemd, is het netwerk dat bloed door het lichaam transporteert. Het systeem bestaat uit slagaders (arteriën), aders (venen) en haarvaten (capillairen). Slagaders voeren bloed onder hoge druk weg van het hart; aders brengen bloed terug naar het hart; haarvaten vormen dunne wanden waar uitwisseling van zuurstof, kooldioxide en voedingsstoffen plaatsvindt tussen bloed en weefsel.

Bloedvaten hebben in grote vaten drie lagen: tunica intima, tunica media en tunica adventitia. Capillairen bestaan uit een vrijwel enkel endotheel met een dunste wanden. Slagaders hebben een dikke spierlaag die vasodilatatie en vasoconstrictie mogelijk maakt om de bloedstroom te reguleren. Aders hebben vaak kleppen en een relatief dunnere wand, omdat het bloed tegen lage druk terug naar het hart stroomt.

De bloedbaan omvat de systemische circulatie, die bloed van het hart naar de rest van het lichaam brengt, en de pulmonale circulatie, die bloed tussen hart en longen transporteert. Grote vaten zoals de aorta en de vena cava vormen de hoofdwegen, terwijl capillairnetwerken in organen en spieren de uitwisseling mogelijk maken. De bloedstroom wordt lokaal gereguleerd door zenuwachtige en chemische signalen, en door autoregulatie van organen.

Aandoeningen aan de bloedbaan zijn onder meer atherosclerose (vernauwing van slagaders door plaque), aneurysma (verwijding van een bloedvatwand), varices (verzwakte venen) en trombose (bloedstolsels). Diagnostische methoden omvatten bloeddrukmeting, echografie, CT- of MRI-angiografie.

Ontwikkelingswise ontstaan bloedvaten tijdens embryogenese via vasculogenese en angiogenese, waarbij endotheelscherm en groeicellen een netwerk vormen dat later functioneert als het volwassen bloedvatenstelsel.