bloedstolsels

Bloedstolsels zijn klonten van bloedplaatjes en fibrine die in een bloedvat ontstaan. Ze zijn onderdeel van de normale bloedstolling om bloedverlies te stoppen, maar kunnen ook pathologisch vormen en de bloedstroom blokkeren. De locatie bepaalt de ernst en het risico op complicaties.

Er bestaan veneuze trombosen (in aderen) en arteriële trombosen (in slagaders). Veneuze stolselvorming veroorzaakt vaak diepe veneuze trombose in een been en kan leiden tot een longembolie. Arteriële stolselen kunnen een hartaanval of beroerte veroorzaken door plotselinge afsluiting van een slagader.

Oorzaken en risicofactoren vallen samen in Virchow's triade: stase, hypercoagulabiliteit en vaatwandbeschadiging. Voorbeelden zijn langdurige immobilisatie, kanker, chirurgie, zwangerschap, anticonceptie, roken, obesitas en leeftijd.

Symptomen hangen af van de plek. DVT geeft meestal pijn, zwelling en roodheid in het been. Een longembolie kan kortademigheid en hevige pijn op de borst veroorzaken. Arteriële stolselen veroorzaken plotseling verlies van functie of pijn. Diagnostiek omvat lichamelijk onderzoek, beeldvorming zoals echografie of CT en bloedtesten zoals D-dimeer.

Behandeling kan bestaan uit anticoagulantia (bijv. apixaban, rivaroxaban, dabigatran of heparine/warfarine), soms trombolyse of verwijdering van het stolsel. Voor milde gevallen kan preventief gebruik van compressiekousen en leefstijlaanpassingen helpen. Belangrijke preventie is vroeg mobiliseren na operatie en het behandelen van risicofactoren.

De prognose varieert. Met tijdige behandeling geneest veel stolsel of blijft het onder controle, maar er is altijd risico op terugkeer en op bloedingscomplicaties door de behandeling.