haarvaten

Haarvaten, ook wel capillairen genoemd, zijn de kleinste bloedvaten en vormen de brug tussen arteriolen en venulen. Ze komen talrijk voor in vrijwel alle weefsels en organen en bestaan uit een dunne wand van één endotheellaag met een basaalmembraan. De wanden worden soms ondersteund door pericyten. Door de geringe diameter van ongeveer 5 tot 10 μm kunnen rode bloedcellen vrijwel in enkelvoud langs de capillairen passeren, wat de uitwisseling tussen bloed en weefsel vergemakkelijkt.

Capillairen zijn onderling verbonden in netwerken die capillairbedden vormen. Er bestaan drie hoofdtypen: continu capillair, met een ononderbroken endotheel (bij spierweefsel, longen en hersenen); fenestraat capillair, met doorlaatbare vensters in het endotheel (nier, darm en klieren); en sinusoïdaal capillair, met grote openingen en een dunne basaalmembraan (lever, milt en beenmerg). De doorlaatbaarheid varieert afhankelijk van het type, wat invloed heeft op de mate van uitwisseling.

Functie: uitwisseling van zuurstof, kooldioxide, voedingsstoffen en afvalstoffen vindt plaats via diffusie tussen bloed en interstitieel vocht. De doorlaatbaarheid van capillaire wanden bepaalt in belangrijke mate welke moleculen kunnen passeren. Ook filtratie en reabsorptie volgens de Starling-krachten spelen een rol bij de vochtbalans tussen bloed en weefsel. Precapillaire sfincters kunnen de bloedstroom naar specifieke weefsels regelen en zo de opname van zuurstof en nutriënten beïnvloeden.

Specifieke functies en variatie: hersenen hebben capillairen met een streng gereguleerde bloed-hersenbarrière; lever, milt enBeenmerg bevatten sinusoïdale capillairen met grotere doorlaatbaarheid. Pathologische veranderingen in haarvaten, zoals bij diabetes mellitus of ontstekingen, kunnen lekkage, edema of verminderde uitwisseling veroorzaken.