vernauwing

Vernauwing is het proces of toestand waarin een kanaal, opening of passage smaller wordt, waardoor de doorvoer van vloeistoffen of lucht kan afnemen. Het woord komt van het Nederlandse werkwoord vernauwen. In medische en technologische spraak wordt vaak gesproken over een stenose, waarbij vernauwing als synoniem wordt gebruikt. Vernauwingen kunnen aangeboren of verworven zijn en in verschillende delen van het lichaam voorkomen.

In de geneeskunde komen vernauwingen veel voor en kunnen zij de doorbloeding of ademhaling beïnvloeden. Bekende voorbeelden zijn vernauwingen van bloedvaten (arteriële stenose), zoals in de kransslagaders, halsslagaders, nieren en ledematen, vaak veroorzaakt door atherosclerose of inflammatoire processen. Een vernauwing in de luchtwegen (luchtwegstenose) kan ademnood en hoesten veroorzaken. Andere voorbeelden zijn vernauwingen in het maagdarmkanaal, in de urinewegen of inkanalen van organen. De klinische verschijnselen hangen af van de locatie en de ernst van de vernauwing en kunnen variëren van pijn en ischemie tot obstructie.

Diagnose wordt meestal gesteld met beeldvorming en soms invasieve metingen. Technieken omvatten duplex-echo, CT-angiografie, MR-angiografie en invasieve angiografie. Het behoud van een gezonde bloedtoevoer of luchtweg wordt soms uitgedrukt als percentage stenose, bijvoorbeeld met criteria zoals NASCET bij halsslagaderstenose.

Behandeling is afhankelijk van de locatie en ernst. Milde gevallen vereisen vaak observatie en risicofactorenaanpak (roken stoppen, bloeddruk en cholesteol optimaliseren). Zwaardere stenoses kunnen behandeling met angioplastiek en stent of chirurgische bypass vereisen. Voor luchtwegstenose kunnen dilatatie, stenting of operatieve verwijdering van obstructie worden toegepast. Preventie richt zich op het behandelen van onderliggende aandoeningen en tijdig signaleren van symptomen.