beeldcompressie

Beeldcompressie is het proces waarbij de hoeveelheid data die nodig is om een beeld digitaal te representeren, wordt verminderd. Het doel is opslagruimte en bandbreedte te besparen en toch een acceptabele visuele kwaliteit te behouden bij opslag, verzending en weergave op verschillende apparaten en netwerken. Er bestaan twee hoofdtypen: verliesloze en verliesgevende beeldcompressie.

Verliesloze compressie behoudt alle oorspronkelijke informatie en maakt exacte reconstructie mogelijk. Voorbeelden zijn PNG en GIF (waar GIF ook animaties kan bevatten). Verliesgevende compressie laat delen van de informatie achterwege, wat resulteert in kleinere bestanden maar mogelijk zichtbare artefacten; JPEG is hierbij het bekendste formaat.

Verliesgevende beeldcompressie bestaat uit stappen zoals kleurruimteconversie (RGB naar YCbCr), chroma-subsampling, een transformatie (vaak DCT), kwantisatie en entropy‑codering. De combinatie bepaalt de compressie-efficiëntie en de zichtbare artefacten. Nieuwe formaten zoals WebP, HEIC/HEIF en AVIF verbeteren meestal de kwaliteit bij vergelijkbare bestanden en ondersteunen vaak alpha-transparantie.

Verliesloze methoden gebruiken technieken zoals DEFLATE (PNG) of LZW (GIF) om redundantie te verwijderen. De keuze van formaat hangt af van toepassing: webtoepassingen prioriteren snelheid en grootte; archivering vereist vaak verliesloze compressie, terwijl fotografie meestal verliesgevende compressie accepteert met een acceptabel kwaliteitsverlies.

Kwaliteit wordt vaak geëvalueerd met PSNR en SSIM, maar perceptie is subjectief. Artefacten bij verliescompressie kunnen blokvorming, ruis of kleurbanden veroorzaken. Nieuwe formaten zoals WebP, AVIF en HEIC/HEIF leveren doorgaans betere compressieprestaties dan klassieke JPEG of PNG.

Veelvoorkomende beeldcompressie-formats zijn JPEG, PNG, GIF, WebP, HEIC/HEIF en AVIF. JPEG en WebP/AVIF zijn populair op het web; PNG is verliesloos en ondersteunt transparantie; HEIC/HEIF is wijd in het Apple-ecosysteem; AVIF biedt hoge efficiëntie en ondersteunt HDR.