blokvorming

Blokvorming is een term die in verschillende vakgebieden wordt gebruikt om het proces te beschrijven waarbij afzonderlijke eenheden samen een blok vormen of een blokachtige structuur ontwikkelen. De exacte betekenis verschilt per discipline, maar het kernidee is dat bepaalde onderdelen sterk met elkaar verbonden raken terwijl ze op afstand blijven van andere delen.

In politiek en internationale betrekkingen verwijst blokvorming naar het ontstaan van coalities of blokken van staten of partijen met gedeelde belangen. Dergelijke blokken ontstaan vaak door gemeenschappelijke veiligheids- of economische belangen, ideologie of dreigingen, en worden versterkt door onderlinge afhankelijkheid en geografische nabijheid. Blokvorming beïnvloedt besluitvorming, diplomatieke relaties en de vorming van coalities in parlementen en organisaties. Voorbeelden zijn historische blokvorming tijdens de Koude Oorlog en hedendaagse geostrategische allianties, die kunnen verschuiven als belangen wijzigen.

In de geologie verwijst blokvorming naar de ontwikkeling van afzonderlijke stukken aardkorst die langs aangrenzende breuken verschuiven, waardoor blokken ontstaan die ten opzichte van elkaar bewegen. Deze beweging kan leiden tot opheffing (uplift) of verzinking (subsidence) en draagt bij aan gebergtevorming en de vorming van bekkens. Geologen bestuderen blokvorming met seismische data, geodetische metingen en paleogeografische reconstructies. Het fenomeen komt voor in diverse tectonische regio's wereldwijd, bijvoorbeeld in zones waar extensie en compressie tegelijk optreden, zoals de Basin and Range-provincie en delen van de Alpide-regio.

Blokvorming illustreert hoe verschillende disciplines de ordening van complexe systemen benaderen, van geopolitieke relaties tot de bewegingen van de aardkorst.