kwaliteitsverlies

Kwaliteitsverlies is een term uit kwaliteitsmanagement die verwijst naar de economische, functionele of perceptuele schade die ontstaat wanneer een product of proces afwijkt van de gewenste kwaliteit. Het begrip wordt gebruikt om niet alleen defecten te tellen, maar ook de kosten die samenhangen met afwijkingen van de doelwaarde of van de klantverwachtingen. Variatie in productie, ontwerpbeslissingen, leveranciersprestaties en dienstverleningsprocessen kan leiden tot kwaliteitsverlies.

Een bekend kader om kwaliteitsverlies te kwantificeren is de verliesfunctie van Taguchi. Volgens deze benadering wordt de verlieskost vaak gemodelleerd als L(y) = k·(y − T)², waarbij y de gegenereerde waarde is, T de doelwaarde of nominale waarde, en k een kostenconstante. Hiermee wordt duidelijk dat elke afwijking van het doel leidt tot economische schade, ook als de waarde nog binnen de vastgestelde specificaties ligt. Het idee is dat kwaliteit pas volledig is als de dwaling naar het doel minimaal is.

In de praktijk stimuleert kwaliteitsverliesanalyse procesverbetering en klantgerichte kwaliteitszorg. Door afwijkingen te koppelen aan kosten, kunnen organisaties prioriteiten stellen bij verbeterprogramma’s zoals Six Sigma, Lean of design for quality.

Kritieken en nuance: niet alle situaties volgen een kwadratische kostenfunctie; sommige kosten nemen toe op een andere wijze of hangen af van perceptie, merkwaarde en servicelevels. Bovendien vereist toepassing van de verliesfunctie aannames over waarden, kosten en klantverwachtingen die per context kunnen variëren.

Samenvattend biedt kwaliteitsverlies een economische kijk op kwaliteit, die helpt bij het afwegen van verbeteringen en bij het sturen van proces- en productontwerp richting minder afwijkingen en hogere klanttevredenheid.