angststoornissen

Angststoornissen vormen een groep psychische aandoeningen die gekenmerkt worden door aanhoudende of terugkerende angst en vrees die buitensporig is voor de situatie. Deze emoties gaan vaak gepaard met lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, zweten en trillen, en met vermijdingsgedrag. De stoornissen kunnen leiden tot beperkingen in werk, studie of sociale relaties en kunnen in de kindertijd, adolescentie of volwassenheid ontstaan.

Voorbeelden zijn gegeneraliseerde angststoornis (onverklaarbare en aanhoudende bezorgdheid), paniekstoornis (terugkerende paniekaanvallen), specifieke fobieën, sociale angststoornis en obsessief-compulsieve stoornis. Een aparte categorie is posttraumatische stressstoornis. In classificaties variëren benamingen, maar het gemeenschappelijke kenmerk is overdreven angst of vrees die ingrijpt in het dagelijks leven.

Oorzaken zijn multifactorieel: genetische en biologische factoren, verstoorde stressresponsen en omgevingsfactoren zoals traumatische ervaringen, langdurige stress en gebrek aan sociale steun. Naast angstklachten komen vaak andere stoornissen voor, zoals depressie en middelengebruik.

Diagnose gebeurt op basis van klinisch interview en het verloop van klachten; aanvullende vragenlijsten kunnen ondersteunend zijn. Behandeling is meestal multimodaal: cognitieve gedragstherapie (CBT) en exposuretherapie zijn effectief; medicatie zoals SSRI’s of SNRI’s kan worden voorgeschreven, vaak in combinatie met psychotherapie. Zelfhulpstrategieën, psycho-educatie en ondersteuning van naasten kunnen de behandeling ondersteunen. De uitkomst varieert, maar veel mensen herstellen of hebben aanzienlijke verbetering met behandeling; tijdige behandeling verkleint de kans op chronische klachten.

Impact: angststoornissen hebben vaak een aanzienlijke maatschappelijke en persoonlijke belasting. Ze verhogen de kans op beperkingen in werk, onderwijs en relaties en kunnen gepaard gaan met verhoogde kans op andere psychische aandoeningen. Met passende behandeling is herstel mogelijk.