depressie

Depressie, of depressieve stoornis, is een veelvoorkomende psychiatrische aandoening die gekenmerkt wordt door een langdurige somberheid of verlies van plezier, samen met vermoeidheid, veranderingen in eet- of slaappatronen, concentratieproblemen en gevoelens van waardeloosheid of schuld. Bij een majeure depressieve episode moeten minstens vijf symptomen aanwezig zijn gedurende minstens twee weken, waarvan één symptoom somberheid of verlies van interesse moet zijn. Een aanhoudende vorm, persisterende depressieve stoornis of dysthymie, duurt ten minste twee jaar met milde maar chronische symptomen. Ook varianten zoals postpartumdepressie en seizoensafhankelijke depressie komen voor.

De impact op het dagelijks leven kan ernstig zijn: werk, studie en relaties raken vaak verstoord, energie en motivatie nemen af en suïcidale gedachten kunnen voorkomen. Depressie is behandelbaar met juiste zorg en tijd.

Oorzaken ontstaan door een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren. Genetische aanleg, veranderingen in neurotransmitters en hersenstructuur spelen een rol, net als stressvolle gebeurtenissen, trauma en een beperkt sociaal netwerk. Soms treden depressieve klachten op als gevolg van de postpartumperiode of andere levensfasen.

Diagnose gebeurt meestal door een huisarts of psychiater op basis van interview en beoordeling van de symptomen, met behulp van criteria zoals DSM-5 of ICD-11. Screeninginstrumenten kunnen helpen bij vroegtijdige herkenning.

Behandeling is doorgaans opgebouwd uit psychotherapie (bijv. cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke therapie) en medicatie zoals antidepressiva (meestal SSRI’s). Een combinatie van therapie en medicatie is vaak effectief, vooral bij ernstige depressie. Bij ernstige of therapieresistente depressie kunnen elektroconvulsietherapie of hersenstimulatietechnieken zoals rTMS worden overwogen. Leefstijl en sociale ondersteuning spelen een ondersteunende rol.

Prognose varieert; velen verbeteren met behandeling, maar terugval komt voor. Vroege signalering, voortdurende zorg en een steunend netwerk verbeteren de uitkomst. In acute crisis-situaties: bel onmiddellijk de lokale hulpdiensten of ga naar een nooddienst.