stoornis

Stoornis is een verzamelnaam voor een afwijking in functioneren die significant genoeg is om medische of psychologische hulp te zoeken. Het begrip wordt gebruikt in zowel de geneeskunde als de psychologie en kan verwijzen naar lichamelijke aandoeningen, mentale aandoeningen of een combinatie daarvan. In de klinische praktijk maakt men doorgaans onderscheid tussen somatische stoornissen (lichamelijke aandoeningen) en psychische of mentale stoornissen (invloeden op denken, voelen en gedrag).

Diagnostiek gebeurt aan de hand van klinische evaluatie, pacientegeschiedenis, gestandaardiseerde vragenlijsten en soms aanvullende onderzoeken. De diagnostische systemen ICD-10/ICD-11 en DSM-5-TR/DSM-5 bieden criteria en categorieën die helpen bij classificatie. Een stoornis wordt meestal vastgesteld wanneer de symptomen voldoen aan bepaalde criteria, er sprake is van significante impact op het dagelijks functioneren en er geen andere oorzaken zijn die de klachten verklaren.

Oorzaken van stoornissen zijn vaak multifactoriëel: biologische factoren, psychologische processen en sociale invloeden spelen samen een rol. Veel stoornissen kunnen chronisch zijn, maar vroegtijdige en gerichte behandeling verbetert de prognose. Behandeling is meestal multigdisciplinair en kan bestaan uit medicatie, psychotherapie, leefstijlaanpassingen en sociale ondersteuning. Het doel is vaak symptoomreductie, verbetering van functioneren en kwaliteit van leven.

Voorbeelden van veelvoorkomende stoornissen zijn depressieve stoornis, angststoornissen, bipolaire stoornis en schizofrenie; autisme spectrumstoornis, ADHD, eetstoornissen, slaapstoornissen en verslavingsstoornissen. Het begrip stoornis kan ook in bredere zin worden gebruikt, maar in professionele context staat nauwkeurige indeling en evidence-based behandeling centraal.