voelen

Voelen is een Nederlands werkwoord met de betekenis het waarnemen van lichamelijke sensaties of gemoedstoestanden. Het kan betrekking hebben op tastbare indrukken, zoals pijn, kou of warmte, maar ook op emoties of intuïtie. In de meeste gevallen is voelen transitief, met een lijdend voorwerp (ik voel de pijn, ik voel de temperatuur). Het kan ook intransitief voorkomen, bijvoorbeeld met een predikaat: het voelt koud.

Voelen is verwant aan het Engelse feel en het Duitse fühlen en stamt uit een Proto-Germaanse wortel die het idee van aanraken of waarnemen uitdrukt.

Het werkwoord kent verschillende gebruikswijzen. Naast een letterlijke waarneming kan voelen figuurlijk worden gebruikt om toestanden of ervaringen uit te drukken: ik voel me moe, hij voelt zich gelukkig. Het kan vervoegd worden in alle tijden: tegenwoordige tijd ik voel, jij voelt, hij voelt, wij voelen; verleden tijd ik voelde, jij voelde, hij voelde; voltooid deelwoord gevoeld (ik heb gevoeld). Een veelgebruikt construct is 'voelen alsof' om een vergelijking of indruk uit te drukken: 'Het voelt alsof het gaat regenen.' Verwante woorden zijn gevoel (het zelfstandig naamwoord) en voelen als basis van de mentale en lichamelijke sensatie; synoniemen zijn waarnemen en ervaren.

Voorbeelden: 'Ik voel de spanning in mijn schouders.' 'Voel je je al beter?' 'Het voelt koud buiten.'