voorwerp

Voorwerp is in het Nederlands een zelfstandig naamwoord met meerdere verwante betekenissen. Primair verwijst het naar een tastbaar ding, maar het kan ook een abstract object of een zaak betekenen die het onderwerp van een handeling, gedachte of discussie is. In alledaags taalgebruik wordt het vaak als formele of neutrale vervanging voor “ding” gebruikt en kan het enkelvoudig of meervoudig voorkomen: een voorwerp, meerdere voorwerpen.

In grammaticale termen is het voorwerp in veel gevallen het lijdend voorwerp van een zin: het deel van de handeling waarop de actie gericht is. Voorbeeld: “Zij ziet het voorwerp.” In zinnen met werkwoorden die een direct object vereisen, is het voorwerp het syntactische object. Daarnaast kan de term in combinatie met andere woorden voorkomen, zoals “het onderzoeksvoorwerp” of “het voorwerp van gesprek”, waarbij het voorwerp in figuurlijke zin wordt bedoeld.

Etymologie: het woord is een samengestelde term uit voor- en werp (afgeleid van werpen), wat aangeeft dat het gaat om iets wat naar voren wordt gebracht of bedoeld is te worden gezien of aangeraakt. In het moderne Nederlands onderscheidt men tussen het voorwerp (object) en de termen onderwerp (topic) en lijdend voorwerp (grammatica). Synoniemen omvatten ding en object, terwijl voor specifieke contexten vaak “voorwerp van gesprek” of “onderzoeksvoorwerp” wordt gebruikt.

Zie ook: lijdend voorwerp, onderwerp, onderzoeksvoorwerp. Voorbeelden: “Het voorwerp op de tafel is een boek.” “Het onderzoeksvoorwerp is de werking van het menselijk geheugen.”

---