gemoedstoestanden

Gemoedstoestand (meervoud gemoedstoestanden) is de mentale toestand van een persoon op een bepaald moment. Ze omvatten wat iemand denkt, gelooft, wil, onthoudt en hoe hij zich voelt; kortom, de combinatie van cognitieve en affectieve elementen die richting geeft aan handelen en waarneming.

Etymologie en gebruik: het woord is afgeleid van gemoed (geest, stemming) en toestand (staat). In het dagelijks taalgebruik verwijst het vooral naar iemands huidige mood, maar in de psychologie en filosofie wordt het breder opgevat en kan het ook op onderliggende of langere trajecten van denken en willen slaan.

Verschil met andere termen: emoties zijn specifieke affectieve ervaringen gericht op een object of situatie; stemming of humeur verwijst naar een langere, minder uitgesproken bui; gemoedstoestand is een bredere toestand die zowel cognitie als affect kan omvatten en die het handelen kan beïnvloeden.

Voorbeelden en toepassingen: in descriptieve en theoretische contexten beschrijven onderzoekers gemoedstoestanden om te verklaren waarom waarneming of besluitvorming verandert. In dagelijks taalgebruik reageren mensen op een gebeurtenis met een gewijzigde gemoedstoestand, bijvoorbeeld teleurstelling of opluchting.

Beperkingen: de term is soms vaag en contextafhankelijk; operatieve definities en meetinstrumenten worden gebruikt in onderzoekssettings om gemoedstoestanden te systematiseren.