Reactieonderzoek

Reactieonderzoek is een systematische studie naar hoe individuen of groepen reageren op prikkels, gebeurtenissen, beleidsmaatregelen, boodschappen of producten. Het doel is inzicht te krijgen in houdingen, gevoelens, percepties en gedragingen die optreden als reactie op een specifieke stimulus of situatie. Het veld vindt toepassing in marketing en productontwikkeling, communicatie en mediaonderzoek, politieke wetenschap, volksgezondheid en veranderingsprocessen binnen organisaties.

De methode combineert kwantitatieve en kwalitatieve technieken. Kwantitatief omvat enquêtes, vragenlijsten en experimentele en quasi-experimenten, met statistische analyse. Kwalitatief omvat diepte-interviews, focusgroepen en contentanalyse van media of online reacties. Daarnaast worden soms psychofysiologische metingen en reaction-time taken gebruikt. Digitale analyse van online reacties (reacties op sociale media, websitegedrag) wint aan belang. Data worden geanalyseerd met descriptieve statistiek, regressie, factoranalyse en thematische analyse.

Proces: doorgaans begint reactieonderzoek met het formuleren van een onderzoeksvraag en het selecteren van de doelgroep en steekproef. Vervolgens worden stimuli of prikkels ontworpen of geselecteerd, data verzameld en geanalyseerd, en de bevindingen geïnterpreteerd en gerapporteerd. Ethische overwegingen zijn essentieel, inclusief informed consent, privacy en gegevensbescherming, en minimalisering van mogelijke schade.

Toepassingen: marketing en productontwikkeling (evaluatie van advertentie-effecten of verpakking), crisis- en risicocommunicatie (publieke reacties op calamiteiten), politiek en publieke opinie (reakties op beleid of campagnes), en media- en publieksonderzoek. Beperkingen: reacties kunnen contextafhankelijk zijn, er bestaan biases zoals sociale wenselijkheid en geheugen- of nonresponsebias, en resultaten zijn soms moeilijk te generaliseren.

Zie ook: markt- en publieksonderzoek, impactevaluatie, evaluatieonderzoek.