publieksonderzoek

Publieksonderzoek is onderzoek dat gericht is op de publieke zaak en vaak wordt uitgevoerd door overheden, kennisinstellingen of onderzoeksbureaus met publieke financiering. In Nederland en Vlaanderen wordt de term gebruikt voor studies die bedoeld zijn voor een breed publiek, waaronder beleidsmakers en burgers, en die beschikbaar zijn voor het publiek.

De doelstellingen omvatten het informeren van beleid, het evalueren van programma's, het meten van de publieke opinie en het leveren van input voor maatschappelijke discussie. Voorbeelden zijn opinpeilingen, sociaalwetenschappelijk onderzoek, volkstellingen en longitudinale studies, evenals participatief of co-creatief onderzoek waarbij burgers betrokken worden bij ontwerp en interpretatie.

Het proces omvat doorgaans onderzoeksontwerp, steekproeftrekking, gegevensverzameling, analyse en duidelijke rapportage. Ethische en juridische aspecten staan centraal, zoals privacybescherming en geïnformeerde toestemming. Aangezien gegevens vaak personen betreffen, volgen onderzoekers privacywetgeving (in de EU: AVG/GDPR) en maken zij waar mogelijk anonimisering of geaggregeerde data. De resultaten worden vaak openbaar gemaakt om verantwoording te bevorderen.

Een kenmerk is openheid: resultaten en, waar mogelijk, data worden gepubliceerd of beschikbaar gesteld via open data portals. Publieke betrokkenheid kan ook door consultaties, belanghebbendenparticipatie of burgerjury's plaatsvinden om legitimiteit te vergroten.

Voordelen zijn onder meer betere beleidsvorming op basis van evidence, verhoogde transparantie en draagvlak. Uitdagingen omvatten zorgen over representativiteit, bias, privacy en de continuïteit van publieke financiering.