representativiteit

Representativiteit is een concept dat in verschillende disciplines wordt gebruikt om de mate aan te duiden waartoe een groep, steekproef of besluitvormingsorgaan een groter geheel weerspiegelt. In onderzoek en statistiek gaat representativiteit over de graad waarin de kenmerken van de steekproef overeenkomen met die van de populatie, zodat de resultaten generaliseerbaar zijn. Belangrijke kenmerken zijn demografie, geografische spreiding en sociaaleconomische status. In de politiek verwijst representativiteit naar de mate waarin een instelling zoals een parlement de bevolking weerspiegelt, wat de legitimiteit van besluiten beïnvloedt.

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen descriptieve representativiteit (overeenstemming met demografische kenmerken) en substantieve representativiteit (vertegenwoordiging van belangen en standpunten, onafhankelijk van exacte demografie). Representativiteit is bovendien nauw verbonden met kwesties als bias en externe validiteit in onderzoek, en met legitimiteit en responsiviteit in politieke systemen.

Methoden om representativiteit te verbeteren of waarborgen zijn onder meer random sampling, stratificatie en het gebruik van gewichten of quota om ondervertegenwoordigde groepen te beschermen. In verkiezingen kunnen kiesstelsels like evenredige vertegenwoordiging de uitkomsten dichter bij de bevolkingssamenstelling brengen, hoewel perfectie zelden wordt bereikt. Factoren zoals nonresponse, misinterpretatie en afhankelijke beslissingen kunnen de representativiteit ondermijnen, en de relevantie ervan kan per context verschillen.

Zie ook: representatie, representativiteitsmetingen, representatieve democratie.